این مقاله ی آموزشی چگونگی دستیابی به این جلوه های بصری در نمای عکس و نیز دیگر ایده های خلاقانه برای عکاسی روزانه را به ما آموزش داده و نشان می دهد. برای دانستن تاثیرات میزان نوردهی، نوردهی دوربین: دیافراگم، حساسیت (ایزو) و سرعت شاتر را نیز مطالعه کنید.

پیشزمینه:
پرده شاتر دوربین عکاسی مانند پرده ای عمل می کند که باز و بسته می شود و میزان نور ورودی به محوطه داخلی دوربین را برای رسیدن به سطح حساس کنترل می کند. بنابراین یک عکس تنها ثبت لحظه ای از زمان نیست بلکه مقدار نور را در یک بازه ی زمانی نشان می دهد. عبارت ” سرعت شاتر ” برای بیان این بازه ی زمانی به کار می رود.
هنگامی که صحنه ای دارای عناصر بصری متحرک باشد، سرعت شاتر تعیین می کند که کدام موضوع واضح باشد و کدامیک محو و محوتر دیده شوند؟ هرچند سرعت شاتر بدون تحت تاثیر قرار دادن نور و کیفیت عکس، قابل تغییر نیست.

ترکیب ایزو و عدد دیافراگم، محدوده وسیعی از عملکرد سرعت شاتر را برای عکاس ایجاد می کند. صرف نظر از این ترکیبات، هرچه نور بیشتر باشد از سرعت شاتر بالاتری می توان استفاده کرد و هرچه نور کمتر باشد سرعت شاتر نیز بایستی پایین تر باشد تا یک واحد نور لازم به سطح حساس برسد.
در میزان نور مشخص، دوربین های حرفه ای در قیاس با دوربین های کامپکت، محدوده ی وسیعتری از سرعت شاتر در اختیار عکاس قرار می دهند. مثلا، این محدوده برای دوربین های حرفه ای تقریبا 13-14 مرحله ( 10000X ) و برای دوربین های کامپکت تنها 8-9 مرحله ( 500 X ) می باشد.

*نکته ی مهم: در بازه های نوری خیلی کوتاه ( معمولا 1/500 ثانیه یا سریعتر ) شاتر بیشتر شبیه به یک شکاف متحرک عمل می کند تا یک پرده. در این صورت، سرعت شاتر مقدار زمانی ست که هر بخش از سنسور در معرض نور قرار می گیرد، نه طول مدتی که نور به کل سطح سنسور می تابد.

نشان دادن حرکت: هرچند برخی بر این باورند که عکاسی، محدود است اما خیلی ها معتقدند که برعکس خیلی هم گسترده است زیرا در عکاسی قادریم نحوه ی نشان دادن حرکت را کاملا کنترل کنیم. مثلا می توانیم انتخاب کنیم که موضوع به صورت خطی غیرقابل تشخیص دیده شود یا منظره ای واضح تر؟ یا موضوعی اصلی کاملا واضح باشد و باقی عناصر بصری محو شوند. انتخاب با شماست که مسئولیت ثبت موضوع در عکس را برعهده دارید.

• ثبت عکسی با میزان تاری دلخواه کار دشواری است. در یک سرعت شاتر مشخص ، ویژگی های موضوع میزان کشیدگی یا تاری اش را تعیین می کند.
• سرعت؛ موضوع هایی که سرعت بیشتری دارند، محوتر به نظر می آیند.
• جهت حرکت؛ موضوع هایی که به سمت و سوی دوربین عکاسی می آیند یا از آن دور می شوند به اندازه ی موضوع هایی که از سمتی به سوی دیگر می روند، محو نمی شوند حتی اگر سرعتشان برابر باشد.
• بزرگ نمایی؛ اگر یک عنصر بصری فضای بیشتری از کادر عکس را به خود اختصاص دهد، محوتر دیده می شود. شاید این موضوع اصلا مشهود نباشد اما بیش از هر چیزی تحت کنترل شما است، زیرا بزرگ نمایی یک عنصر بصری از ترکیب فاصله ی کانونی و فاصله ی موضوعی تا دوربین به دست می آید. فاصله ی کانونی بیشتر (زوم بیشتر) به بزرگ نمایی موضوع در فاصله ای معین منجر می شود اما احتمال محوشدن موضوع را نیز در اثر لرزش دوربین افزایش می دهد.
• نه تنها خصوصیات موضوع، بلکه اندازه ی صفحه نمایش نیز اهمیت دارد. میزان محوشدگی که در صفحه نمایش دوربین، زیاد به نظر نمی آید، شاید هنگام چاپ در قطع بزرگ خیلی مشهود به چشم آید.

هرچند درک سرعت شاتر کمی دشوار به نظر می رسد، اما با کمی تجربه و آزمایش به خوبی آنرا فرا خواهید گرفت.
یکی از معمول ترین کاربردهای سرعت شاتر، نشان دادن حرکت آب روان است. سرعت شاتری در حدود 1/2 ثانیه یا طولانی تر، باعث می شود که آبشار خیلی نرم و ابریشمی به نظر آید و یا امواج به صورت غبار و سورئال دیده شوند.
توجه کنید که ثابت کردن قطرات آب به سرعت شاتری معادل 1/400 ثانیه نیاز دارد. از آن جایی که این عکس نمای باز است، اگر عکاس روی بخشی از آبشار بزرگنمایی (زوم) می کرد، با سرعت شاتر کمتر از این هم عکسی شبیه به همین ثبت می کرد.
با استفاده از سرعت شاتر آهسته می توان یک موضوع ثابت را میان زمینه ای متحرک نشان داد. مانند شخصی که میان جمعیتی شلوغ ایستاده است. همچنین با سرعت شاترهای 1/10 تا 1/2 و با استفاده از حرکت قطار در پسزمینه، می توان پرتره هایی منحصربه فرد ثبت کرد.

حرکت با موضوع:
به جای محو کردن موضوع مورد نظر، می توان عناصر بصری دیگر موجود در عکس را محو نشان داد. برای این کار یا دوربین باید روی موضوع متحرک جاسازی شود و یا طوری قرار داده شود که کادر همراه با موضوع حرکت کند.
با عکاسی از یک ماشین در حال حرکت و یا موضوع متحرک دیگری، خلق این جلوه ی زیبا را تجربه کنید. همانطور که گفته شد، سرعت شاتر به سرعت حرکت و ثبات موضوع متحرک بستگی دارد. معمولا سرعت شاتری معادل 1/30 ثانیه برای شروع مناسب است. سپس با مشاهده ی نتیجه ی کار در صفحه نمایش دوربین، سرعت را تنظیم کنید.

در این تکنیک لزوما دوربین نباید سرعتی معادل سرعت حرکت موضوع داشته باشد بلکه این کادر است که باید با سرعت موضوع حرکت کند. خوشبختانه حتی موضوع هایی که با سرعت خیلی زیاد حرکت می کنند را نیز می توان با چرخاندن آرام دوربین ثبت کرد به ویژه هنگامی که از موضوع فاصله داشته باشید و از لنز تله فوتو استفاده کنید.
دقت کنید که کادرتان کاملا موضوع را تعقیب کند و همزمان دکمه شاتر را فشار دهید.

برای ثبت یک عکس موفق از موضوع متحرک، سرعت شاتر باید به قدری آرام باشد که زمینه به صورت خطی ممتد دیده شود و در عین حال آنقدر سریع باشد که موضوع واضح بماند. ثبت چنین عکسی مهارت می خواهد پس باید تمرین کنید و خیلی عکس بگیرید. هرچه خطوط زمینه طولانی تر شوند، جلوه ی زیباتری خلق می شود. استفاده از لنز لرزش گیر و یا سه پایه ای با قابلیت چرخش، ثبت این نوع عکس را برایتان آسانتر می کند.

به علاوه، در عکاسی از موضوع متحرک، زمینه باید بافتی داشته باشد که کمی فوکوس باشد. زمینه هایی که به موضوع نزدیکترند، با سرعت شاتری معین، خطوط بیشتری را نشان می دهند.
یکی دیگر از مزایای استفاده از این تکنیک این است که در شرایط نوری مشابه برای ثبت موضوع با وضوح کامل، به سرعت شاتر پایین تری نیاز دارد.
مثلا، شاید در نور موجود تنها بتوان با سرعت1/50 ثانیه عکاسی کرد که این سرعت برای ثبت موضوع به طور واضح کافی نیست اما با استفاده از این تکنیک، چنین سرعت شاتری برای ثبت واضح موضوع مناسب خواهد بود.

ثبت موضوع هایی که سرعت خیلی زیادی دارند
عکاسی با سرعت بالا نمای جدید و جذابی از موضوع های متحرک ارائه می دهد زیرا ما قادر نیستیم حرکاتی که سرعتشان از یک دونده بیشتر است را ببینیم مانند حرکت قطرات آب، پرواز پرندگان و فعالیت ورزشکاران
به طور کلی، سرعت شاتر 1/250 تا 1/500 برای ثبت واضح حرکات روزمره ی مردم مناسب است. اما گاهی برای موضوع های خیلی نزدیک و یا موضوع هایی که سرعت خیلی زیادی دارند، باید از سرعت شاتری معادل 1/1000 تا 1/4000 استفاده کنید.

نکاتی در مورد سرعت سوژه:
شاید بخش هایی از یک موضوع متحرک، از خودش سریعتر حرکت کنند. مثلا ممکن است دست ها و پاهای یک دونده خیلی سریعتر از بدنش در حرکت باشند. به علاوه، سرعت سوژه ی ذکر شده در مثال بالا مربوط به شرایطی ست که موضوع از سمتی به سمت دیگر کادر حرکت کند. برای موضوع های که به شکل مستقیم به سمت و سوی شما می آیند و یا از شما دور می شوند به سرعت شاتری 4 برابر سرعت ذکر شده نیاز خواهید داشت و برای موضوع هایی که با زاویه به سمتتان می آیند یا از شما دور می شوند سرعت شاترتان باید 2 برابر میزان ذکر شده باشد.
به یاد داشته باشید که سرعت شاتر اغلب دوربین های عکاسی 1/2000 تا 1/8000 ثانیه است. اگر بنابر محاسبات ذکر شده به سرعت شاتری بیشتر از توانایی دوربین خود نیاز دارید باید تکنیک حرکت با موضوع (Panning) را بکار گیرید تا بخشی از حرکت موضوع ثبت شود و یا از فلاش استفاده کنید.

محو کردن با استفاده از زوم

تغییر میزان زوم در حین نوردهی، تکنیک جالب دیگری ست که اینگونه انجام می شود :
1- دوربین را روی سه پایه قرار دهید.
2- از سرعت شاتری معادل 1/15 تا 1/2 ثانیه استفاده کنید.
3- حلقه ی زوم روی دوربین را در حالی بچرخانید که بدنه ی دوربین تکان نخورد. اگر حلقه ی زوم را در حین بخشی از زمان نوردهی تغییر دهید، اثر این تکنیک در عکستان کمتر می شود.

این تکنیک باعث می شود که عناصر موجود در لبه های عکس به حالت تابشی محو شوند در حالیکه مرکز عکس کم و بیش واضح می ماند. از این تکنیک برای جلب توجه بیننده به موضوعی در مرکز عکس استفاده می شود و نیز باعث می شود که بیننده احساس کند عناصر عکس به سرعت در حرکتند.
این تکنیک معمولا در دوربین های حرفه ای قابل استفاده است اما شاید با برخی دوربین های کامپکت که زوم دستی دارند نیز قابل اجرا باشد. این تکنیک را با استفاده از ویرایش و فیلتر های فتوشاپ نیز به خوبی می توان در عکس های معمولی ایجاد کرد.
 

جلوه های انتزاعی و هنری 
گاهی عکاسان برای ایجاد جلوه های خاص و هنری در عکس، دوربین را تکان می دهند تا عکس تار شود.

برای این کار عکاس باید از سرعت شاتری معادل 1/30 تا 1/2 ثانیه استفاده کند زیرا در این سرعت دست نمی تواند به خوبی ازلرزش دوربین جلوگیری کند اما در عین حال سرعت به حدی پایین نیست که موضوع به طور کامل محو شود. پیش بینی نتیجه نهایی خیلی دشوار است. پس در این نوع عکاسی برای رسیدن به نتیجه ی دلخواه، باید خیلی تلاش کنید (سرعت شاترهای متفاوت را امتحان کنید). همچنین به خاطر داشته باشید که دستیابی به چنین عکس هایی با استفاده از فیلترهای فتوشاپ و دیگر نرم افزارهای ویرایشی خیلی آسانتر شده است.

نتیجه گیری روش های خلاقانه ی متنوعی را برای استفاده از سرعت شاتر درعکاسی مشاهده کردیم. اما اگر نور مورد نیاز برای ثبت یک عکس خوب، حتی پس از تنظیم ایزو و دریچه دیافراگم، مانع انتخاب سرعت شاتر دلخواه شما شد، چه می کنید؟
برای سرعت شاتر بیشتر، عکاس یا باید از لنزی با دریچه دیافراگم بزرگتر استفاده کند یا نور محیط را با تغییر مکان یا فلاش افزایش دهد. برای سرعت شاتر پایین تر، عکاس می تواند با استفاده از فیلترهایND و پولاریزه، مقدار نور ورودی دوربین را کمتر کند. در هر صورت مواظب باشید که عکستان به شکل تصادفی بیش از حد یا کمتر از حد نور نبیند که طبق آن سرعت شاتر را تغییر دهید. نکات مهم دیگر در این زمینه به شرح زیر است:
– حالت نوردهی با اولویت شاتر: هنگامی که ظاهر حرکت موضوع از عمق میدان مهمتر باشد و یا هنگامی که فقط می خواهید بدانید سرعت شاتر دلخواه شما در نور موجود مناسب است یا خیر، این حالت مفیدی است.
در این حالت شما سرعت شاتر دلخواهتان را انتخاب می کنید سپس دوربین این سرعت را با دیافراگم و ایزوی مناسب ترکیب می کند تا نور عکس مناسب باشد.
– لرزش دوربین: طبق مطالب ذکر شده، حرکت موضوع نخستین دلیل تار شدن عکس است. اما در بسیاری از عکس ها لرزش دوربین خیلی موثرتر است، به خصوص هنگامی که از لنز تله استفاده می کنید و یا زمانی که دوربین را با دست نگه داشته اید.

موضوع : عکاسی پایه

منبع مقاله : نشریه کمبریج این کالر

مترجم : پریسا شادمان

برگرفته از پایگاه عکس چیلیک