رزمی در یک مغازه عکاسی به پسر عمویش در ظهور فیلم و گرفتن عکس از عروسان و سربازان کمک می‌کرد. در سال ۱۹۶۰ در سن ۱۲ سالگی یک دوربین روسی لوبیتل – ۲ خرید.

او به سرعت به استفاده از آن پرداخت. یک روز که پسری در بیرون مغازه دختری را با گلوله کشت، یک خبرنگار جهانگیر را واداشت تا از صحنه عکس بگیرد. او این کار را کرد و روپوش خونین مدرسه را در روزنامه اطلاعات به ثبت رساند.

۲۶ دی ۱۳۵۷، شاه از ایران گریخت و چند روز بعد، امام خمینی از فرانسه بازگشت و قدرت را به دست گرفت تا جهانگیر رزمی با دوربین نیکون معروفش تغییر حاکمیت در ایران را ثبت کند.

نام جهانگیر رزمی با عکس مشهورش از اعدام در کردستان پیوند خورده است. رزمی زمانیکه در ۵ شهریور ۱۳۵۸, صادق خلخالی را در استان کردستان همراهی می‌کرد از تیرباران عده‌ای از مخالفین کرد و تنی چند از اعضای سازمان اطلاعات و امنیت شاهنشاهی ایران عکس‌برداری کرد.

چند ساعت بعد، این عکس در قطع ۶ ستون روزنامه اطلاعات، قدیمی‌ترین روزنامه ایران، چاپ شد. روزنامه اطلاعات در آن زمان، عکس ها را چاپ کرد اما نامی از عکاس نبرد تا مبادا به خطر بیفتد. تکاندهنده بودن عکس، موجب شد در مدت کوتاهی سر از سایر روزنامه های جهان در بیاورد. سپس آژانس خبری یونایتدپرس آن‌را با عنوان “جوخه آتش در ایران” در سطح جهانی منتشر کرد. چند روز بعد، این عکس، در صفحه اول روزنامه‌های سراسر دنیا ظاهر گشت.

در ۲۹ اوت، نیویورک تایمز، واشنگتن پست، تاگس‌شپیگل در برلین و دیلی تلگرام در لندن از جمله روزنامه‌های متعددی بودند که آن را چاپ کردند. تقریباً همه “یونایتد پرس اینترنشنال” را صاحب عکس‌ها می‌دانستند.

دامنه توزیع عکس همچنان وسعت می‌گرفت. رضا دقتی،عکاس آزاد ایرانی، عکس را دیده بود. دقتی می‌گوید، او پنج عکس دیگر از صحنه اعدام را از کارمندان روزنامه اطلاعات به دست آورد و برای “سیپا”، آژانس پاریس که عکس‌های خودش از دوران انقلاب را چاپ می‌کرد، فرستاد.
عکس در مجله “پاریس مچ” منتشر شد. هیچ کس به اشتباه مجله در ذکر نام عکاس (رضا-سیپا) که روی گوشه چپ پایین صفحه فهرست چاپ شده بود، توجهی نداشت. سیپا در این مورد می گوید: “وقتی یک نفر عکس را برای ما می‌فرستد، ما همیشه نامش را زیر آن می‌نویسیم.”
دقتی می‌گوید، او برای “سیپا” یک نامه نوشت و گفت که او عکس‌ها را نگرفته است و “سیپا” از طریق آسوشیتدپرس، یک خبر ارسال کرد تا نامش را به عنوان عکاس تکذیب کنند.

ماه بعد، دسانتیس مدیر سردبیر “یونایتد پرس اینترنشنال”، مشغول انتخاب بهترین کار سال روزنامه‌اش برای جایزه بود. در رأس فهرست او عکس اعدام قرار داشت.
برای او و دیگران در “یونایتد پرس اینترنشنال” اهمیت چندانی نداشت که عکاس را نمی‌شناسند. به گفته دسانتیس، این آژانس اولین آژانسی که آن را به مطبوعات ارسال و به عنوان کار یک عکاس گمنام “یونایتد پرس اینترنشنال” عرضه کرده بود. خودش هم فکر می‌کرد که عکاس ناشناس است. سردبیر به کمیته پولیتزر نوشت: “به علت ناآرامی‌های موجود در ایران، در حال حاضر نمی‌تواند نام عکاس را علنی کند.”

در ۱۴ آوریل ۱۹۸۰، یک “ناشناس” جایزه پولیتزر را برد. در کتاب عکس های سال، در کنار نام عکاس، کلمه “ناشناس” نقش بسته بود. جایزه پولیتزر رسماً به “عکاس ناشناس از “یوناتید پرس اینترنشنال” اهدا شد. این تنها موردی است که این جایزه، به یک عکاس ناشناس داده شده است.

در سال ۲۰۰۳ که کاوه گلستان بر اثر انفجار مین در عراق کشته شد، برخی از روزنامه‌های دنیا گزارش دادند که او برنده جایزه پولیتزر شده بود. همسر او، هنگامه گلستان می‌گوید، شوهرش هیچ گاه مدعی گرفتن آن عکس نشده است و این در آگهی‌های تسلیت سوء تفاهم وجود دارد. خانم گلستان گفت او می‌داند که آقای رزمی عکس را گرفته است.

رضا دقتی هم در یادداشتی اعلام کرد که هیچگاه خود را صاحب این عکس ندانسته است. او در این یادداشت نوشت: ” وقتی آژانس سیپا، عکس را دریافت کرد برای بسیاری از مجلات و روزنامه ها از جمله مجله «پاری ماچ» فرستاد. در این مجله معمولاً نام نویسندگان و عکاس ها در ابتدای مجله چاپ می شود نه در زیر عکس. کسانی که شناسنامه مجله پاری ماچ را در آن شماره آماده می کردند چون به عکسی از کردستان برخورده بودند و من را به عنوان عکاس عکس های کردستان می شناختند تصور کرده بودند که عکس را من گرفته ام و به این ترتیب نام من را به عنوان عکاس به اشتباه در مجله پاری ماچ چاپ می کنند… بعد از مدتی سر و صداهایی در مورد این عکس ها به راه افتاد و به قول معروف عکس ها افتادند توی دور. من همان زمان با مجله تماس گرفتم و از آنها توضیح خواستم، آنها هم نامه‌ای نوشتند به سفارت ایران در فرانسه و اعلام کردند که عکس های چاپ شده در مجله پاری ماچ متعلق به رضا دقتی نبوده است. کسانی که این نامه را نوشته اند دو نفر هستند یکی رئیس وقت آژانس سیپا و دیگری رئیس بخش خبر سیپا “ژان پیر بونوت” که همان روز نامه نوشتند و اشتباه صورت گرفته در مورد انتشار نام من به عنوان عکاس آن عکس را تصحیح کردند…”

در سال ۲۰۰۲، “جاشوا پریگر” روزنامه نگار “وال استریت ژورنال” بر آن شد که نام عکاس را پیدا کند. چنین نیز کرد . اما این کار حدود ۵ سال طول کشید. دسامبر ۲۰۰۶، رمز عکس تاریخی ماه‌های اولیه انقلاب ۱۳۵۷در کردستان، آشکار شد. عکاس ناشناس، جهانگیر رزمی عکاس ۵۷ ساله بود که طی این سال ها از ذکر نامش، خودداری کرده بود.
در ۱۶ آذر ۱۳۸۵ هیئت داوران جایزه رسما رزمی را برنده اعلام کرد. او تنها برنده ناشناس در تاریخ این جایزه به شمار می‌رفت.

بعد از ۲۶ سال عکاس برنده جایزه معتبر پولیتزر شناسایی شد. جهانگیر رزمی عکاس وقت روزنامه اطلاعات در مصاحبه ای با روزنامه وال استریت ژورنال به نقل از آنروزها نحوه عکاسی از دادگاه و اعدام ۱۱ نفر را توضیح داده است. نزدیک به سه دهه بعد از آن حادثه که جایزه پولیتز را برای آن عکس به ارمغان آورد.
رزمی روز دوشنبه ۳۱ اردیبهشت ۱۳۸۶ جایزه خود را طی مراسمی در دانشگاه کلمبیا دریافت کرد.

جهانگیر رزمی فعالیت عکاسی مطبوعاتی خود را بسیار کاهش داده است. داوری در مسابقه عکس مطبوعاتی سوره یکی دیگر از فعالیتهای او در سالهای اخیر به حساب می‌آید.

برگرفته : پایگاه عکاسی زوم