نویسنده: مجید سعیدی
*
بنیاد «ورلد پرس فوتو» که یک
بنیاد غیرانتفاعی است با کمک خانواده سلطنتی هلند پایه گذاری شد و تا امروز، بزرگ
ترین گردهمایی عکاسان جهان است. امسال نیز ۵۶۶۶ عکاس حرفه ای از سراسر دنیا، تصاویر
منتخب خود را به این بنیاد ارسال کردند؛ 104 هزار اثر که عدد عجیبی است.
سال
گذشته شاهد اتفاقات بسیاری در جهان بودیم که شاید بتوان از وقایع سوریه به عنوان
یکی از مهم ترین این اتفاقات نام برد؛ فاجعه ای خانمانسوز و دردآور. عکاسان متعهد
بسیاری نیز فجایع این رخداد را به تصویر کشیدند. نمونه آن اثر عکاس آمریکایی است که
مقام دوم در بخش خبرهای لحظه ای را از آن خود کرد و در آن کودکی مجروح و حیران
درحال نگاه کردن زخم های خود را به تصویر کشیده است. اما اصلی ترین جایزه ورلدپرس
یعنی «عکس سال» به اثری از پل هانسن، عکاس خبری سوئدی که از سال ۲۰۰۰ برای روزنامه
کشورش کار می کند، اهدا شد. عکس تاثیرگذار او تشییع جنازه دو برادر خردسال ساکن غزه
را نشان می دهد که توسط اهالی محل برای خاکسپاری به مسجدی در نزدیکی خانه شان برده
می شوند. خانه آنها در جریان تهاجم وحشیانه اسراییل به نوار غزه در پاییز امسال
مورداصابت موشک یک هواپیمای اسراییلی قرارگرفت و علاوه بر این دو پسر خردسال، پدر
خانواده نیز در این حادثه به شهادت رسید.
مایو موهانا، عضو پرویی هیات
داوران، درباره این عکس می گوید: «قدرت و نفوذ فراوان این تصویر از اینجا ناشی می
شود که خشم و ناراحتی تشییع کنندگان بزرگسال و معصومیت و بی گناهی کودکان را همزمان
و در کنار هم نشان می دهد؛ بنابراین عکسی است که هرگز نمی توان فراموشش کرد. نور
بسیار خوب و حس فوق العاده است و باید گفت که بهترین انتخاب بود. در رقابت امسال،
مجموعه من جایزه دوم مجموعه مسایل معاصر را از آن من کرد و «ابراهیم نوروزی» عکاس
جوان کشورمان که دارای نگاه تیزبین و زیرکی است، توانست دو جایزه در بخش پرتره (اول
در بخش پرتره محیطی و دوم در بخش پرتره استودیویی) که یکی از ۹ بخش این جشنواره است
را از آن خود کند.
عکس های مجموعه آقای نوروزی در بخش پرتره محیطی، مادر و
کودکی در ایران هستند که قربانی کینه همسر خود شده و با اسید سوزانده شده اند. این
مجموعه را بسیار دوست داشتم و از دید من، نوروزی با مجموعه خود نشان داد که عکاسی
است که با نگاه جهانی آشناست. شایان ذکر است که عکاسان دیگری نیز روی این موضوع کار
کرده اند، مثل آقای «ابوالفضل نسایی» که توانست جایزه اول جشنواره عکس اجتماعی
ایران (شید) امسال را دریافت کند و همچنین آقای یونس خانی، اما مجموعه آقای نوروزی
با سلیقه بین المللی همسو بود. موضوع مجموعه دیگر آقای نوروزی در بخش پرتره
استودیویی، زنان عزادار مراسم عاشورا در خرم آباد است که تلفیقی از چادر به عنوان
پوشش زنان در ایران در پس زمینه استفاده شده است.
موضوع مجموعه من در مورد
زندگی افغان ها در جنگ 30 ساله است که در سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۱ آن را اجرا و در سال پیش
منتشر کردم.
بعد از ۲۳ سال اولین بار است که نام دو عکاس ایرانی در فهرست
برندگان به چشم می خورد و برای اولین بار است که دو عکاس ایرانی در این فستیوال دو
جایزه اصلی را دریافت کردند.
این پیام روشنی برای دبیران، سردبیران، مدیران
گالری و تمامی عکاسان جهان است که آینده عکاسی ایران را باید جدی گرفت. در کشور ما
امکان حضور عکاسان خارجی محدود و کم است و این موضوع می تواند بهترین فرصت برای
نشان دادن قدرت عکاسی عکاسان ایرانی و به رخ کشیدن خود در جامعه عکاسی جهان باشد.
در این شرایط طلایی، توصیه ام به عکاسان جوان و خودم این است که اگر می خواهید موفق
باشید، عاشقانه عکاسی کنید و دنبال القاب و عناوین دیگران نروید. اگر می خواهید
عکاسی خود را جدی دنبال کنید، در زمینه عکاسی مطالعه کنید، اما همیشه این نکته را
درنظر داشته باشید که یک عکس خوب حاصل مجموعه تجربه، کوشش، مطالعه و خلاقیت است.
نهایتا یک عکاس، از راه عکس گرفتن عکاس می شود. پس تا می توانید عکس بگیرید. هر روز
کار کنید، عکس بگیرید، عکس ببینید و برای مجموعه های خود برنامه ریزی کرده و آنها
را مکتوب کنید. خوب است که به دنبال آموزش باشید ولی آموزش درست را بدانید. این
اتفاقات امروزه در کشور ما که برخی اقدام به ورک شاپ و کارگاه های یک روزه یا
چندروزه می کنند و در آنجا به تعریف و تمجید خود می پردازند و پول های زیادی به جیب
می زنند، فقط وقت و پول شما را ضایع می کنند. خوب است خاطره بشنوید ولی بابت شنیدن
خاطره طلب وجه کنید.یک نکته را هیچ گاه فراموش نکنید: برای خودتان عکاسی کنید، نه
برای جوایز. به دلیل عشق به عکاسی، عکس بگیرید چراکه جایزه اصلی شما عکس های خوب
شماست. جوایز دیگر همچون شهرت و پول، مقطعی و زودگذر هستند. از عکاسان بزرگ عکس
ببینید، اما کپی نکنید. این را بدانید که زاویه دید هر عکاس با دیگری متفاوت است.
پس سعی نکنید عکس هایتان شبیه آنها شود. متاسفانه بسیاری از عکاسان جوان و حتی
عکاسان مطرح ما در هر دوره کاری خود از مجموعه های عکاسان دیگر کپی می کنند و
نتیجتا به مرور، نگاه عکاسان دیگر کلید کارشان می شود. این یک تلاش بیهوده است که
پایتان را جایی بگذارید که قبلادیگران گذاشته اند. با ایده و تفکر عکاسی کنید،
توصیه می کنم برای خودتان یک پروژه شخصی داشته باشید، شاید این پروژه سال ها طول
بکشد، اما یاد می گیرید چطور پروژه شخصی را عکاسی کنید.
در پایان یادداشتم
عکاسان ایرانی که تاکنون در این رویداد بزرگ حضور داشته و موفق به دریافت جایزه شده
اند را معرفی می کنم:
جهانگیر زمانیان (۱۹۶۵)، جهانگیر رزمی (۱۹۷۹)، منوچهر
دقتی (۱۹۸۳)، رضا دقتی (۱۹۸۳)، آلفرد یعقوب زاده (۱۹۸۵)، منوچهر دقتی (۱۹۸۵)، رضا
دقتی (۱۹۸۶)، محمد فرنود (۱۹۹۰)، سیف الله صمدیان (۱۹۹۰)، رضا دقتی (۱۹۹۵)، عطا
طاهر کناره (۲۰۰۳) و ابراهیم نوروزی (۲۰۱۲). ضمن اینکه نام یک عکاس ناشناس با عکسی
از ایران در سال ۱۹۸۲ نیز در میان برگزیدگان ورلدپرس بوده است.
*برنده ورلدپرس فوتو
برگرفته : روزنامه شرق ، شماره 1677 به تاریخ 2/12/91، صفحه 9 (تجسمی)