متن زیر گزارشی از مجموعه ی این سری تلاش ها است که به قلم نسرین ترابی تدوین شده و به دفتر " پایگاه عکس چیلیک "(Chiilick.com) رسیده است.
امید که با مجموعه تلاش های صورت گرفته، به زودی! روزی شاهد حضور این عنوان در روزشمارهای این کشور باشیم:
هفته ی عکس تاریخی، در صدو هفتادو یکمین سال حضور عکاسی در ایران؛ از 23 تا 27 آذرماه سال 1392 برگزار شد.
برنامه های این هفته، طی جلساتی در کار گروه پژوهش تاریخ عکاسی ایران از اواخر شهریور شروع شد و با مراجعات متعدد به مراکز اسنادی و سازمان های مرتبط، در نهایت، برنامه به شکل زیر اجرا شد:
• موسسه تاریخ معاصر ضمن همکاری های فراوان، از 23 آذرماه، تعداد 45 قطعه فایل عکس تاریخی خود را در سایت این موسسه به نمایش گذاشت.
45 قطعه عکس متنوع، با موضوعات تصاویر پرسنلی و
دسته‌جمعی شاهان و برخی از رجال(از دوره ناصری تا پهلوی اول)، برگزاری
مراسم به مناسب‌های مختلف که برخی منحصر به فرد می‌باشند( و مسئله مورد
توجه در این عکس‌ها دستخط صاحبان عکس به صورت توضیحاتی روی آن درج شده)، تزئینات و حالت قرار گرفتن افراد در مقابل دوربین عکاسی ... از جاذبه‌های آن می‌باشد.
همچنین رضا فراستی، مدیر اطلاع رسانی و سرپرست امور اجرایی معاونت پژوهش
این موسسه، در برنامه ی نشست روز سه شنبه 26 آذرماه در سالن اجتماعات
سازمان میراث فرهنگی در ارتباط با "آرشیو آن موسسه و راهکارهای تازه برای ساماندهی آرشیو های عکس "
سخنانی ایراد نمود و روز چهارشنبه 27 آذرماه نیز، در سالن کنفرانس ساختمان
گنجینه اسناد ملی ایران مدیریت نشست تخصصی آرشیو داران و متخصصین و دست
اندرکاران عکس های تاریخی را به عهده داشتند و سخنانی بیان کردند.
•
نشست تخصصی آرشیوداران خصوصی و دولتی با مشارکت و میزبانی پژوهشکده مرکز
اسناد ملی، به مدیریت دکتر مرادی نیا و معاونت دکتر سادات در این مرکز اجرا
شد.
این مراسم با سخنرانی رضا فراستی از موسسه تاریخ معاصر آغاز شده پس از آن کامران نجف زاده از انجمن مجموعه داران در ارتباط با " مشکلات آرشیوهای عکس"
سخنانی گفت که همراه با نمایش تصویر بود و با استقبال خوب حاضران در نشست،
روبرو شد. دکتر داود صادق سا، استاد شیمی دانشگاه و همکار در نسخه برداری
های چند سال اخیر کاخ گلستان، سخنانی در ارتباط با " توجه ویژه به مشکلات اسکنرها در نسخه برداری از نسخ و عکس های قدیمی " و راه های علمی تر و کم خطرتر تهیه نسخ پشتیبان بیان کرد و در ادامه سیدجواد هستی از پیشگامان ساماندهی آرشیو آلبوم ها و شیشه های عکس
موجود در کاخ گلستان از نحوه ی کار ساماندهی بیست ساله ی آن مرکز سخنانی
برای حاضرین گفت و نشست با گفتگوهای بین متخصصین ادامه یافت.
همچنین دکتر عزیزی معاونت سازمان اسناد نیز در این نشست حاضر بودند و استقبال خوبی برای ادامه ی این نشست ها شد.
• نمایشگاه عکس " بافت قدیم مشهد و طب سنتی در آینه تصویر و سند " در سالن مرکزی کتابخانه آستان قدس رضوی در مشهد 30 قطعه عکس توسط مرکز اسناد و مطبوعات آستان قدس رضوی و روابط عمومی و بین المل آستان قدس رضوی به مناسبت روز عکس تا ریخی از 23 آذرماه به مدت یک هفته برگزار شد.
عکس معروف عبدالله خان قاجار در حیاط مریضخانه ی ارض اقدس، در حدود سال 1310 هجری قمری در میان این عکس ها دیده می شوند.
فعالیتهای درمانی آستان قدس رضوی از قدیمی ترین فعالیت هایی است در طی چند
قرن به مردم و زائرین مشهدی ارائه شده است. همچنین اسناد و کتب قدیمی با
ارزشی در این زمینه در کتابخانه و مرکز اسناد آستان قدس رضوی وجود دارد.
• موزه عکسخانه شهر نمایشگاه عکس از آنتوان سوریوگین به مناسبت هشتادمین سالگرد مرگ او. همراه با نشست تخصصی ساعت دو تا هفت روز دوشنبه 25 آذرماه تا 19دی ماه به مناسبت روز عکس تاریخی برگزارشد.
پس از آن نمایشگاه عکس های کامران عدل در موزه عکسخانه شهر با نام "60 سال عکاسی" به مناسبت روز عکس تاریخی ایران از 19 دی تا 12 بهمن ماه سال 1392با 12 قطعه عکس در اندازه 100 در 70 سانتیمتر از عکس های دهه چهل کامران عدل برگزار می شود.
• انجمن مجموعه داران –کمیته تخصصی عکس های تاریخی در این هفته، دو نمایشگاه عکس
اصل از دوران قاجار، برگزار نمود. نخستین نمایشگاه، روز سه شنبه 26 آذرماه
در سالن مرکزی سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری در خیابان
آزادی و چهارشنبه 27 آذرماه در ورودی(لابی) ساختمان گنجینه مرکز اسناد ملی
در بزرگراه شهیدحقانی به نمایش درآمد.
• معاونت پژوهشی مرکز آموزش و پژوهش وزرات امور خارجه از مراکزی بود که از همان ابتدا همکاری بسیار خوبی با برگزاری این هفته داشتند.
آقای دامن پاک جامی ضمن همکاری های صمیمانه در شروع مراسم روز 26 آذرماه
سالن اجتماعات سازمان میراث فرهنگی ضمن ارج نهادن به برگزاری چنین مراسمی،
در رابطه با مرکز اسناد و دیپلماسی وزارت خارجه اطلاعات خوبی با حاضرین در
میان گذاشت. قدیمی ترین مرکز اسنادی ایران این مرکز است و اسناد و نقشه ها و
معاهده نامه هایی بسیار قدیمی در آن نگهداری می شود.
همچنین این مجموعه از عکس های تاریخی خوبی نیز برخوردار است. نسخه منحصر به فردی از تصویر میرزا تقی خان امیر کبیر در آن آرشیو موجود است که قرار است به زودی از آن پرده برداری شود.
با همکاری آقایان دامن پاک جامی، راستینه، خاکپور و سیرفی، نمایشگاه عکس
جالبی در بیرون ساختمان معاونت روابط عمومی میراث فرهنگی برقرار شد که
مدعوین از آن استقبال بسیار خوبی کردند. این نمایشگاه شامل 24 قطعه عکس
منحصر بفرد از: نظامیان و مردمان در دوره قاجار از آرشیو مرکز آموزش و
پژوهش وزارت خارجه بود که توسط مسئولین این مرکز انتخاب و پس از اسکن چاپ
شده است. موضوع 7 عکس نظامیان دوره قاجار است و
باقی مردم عادی هستند در صحنه های مختلف زندگی و در تاریخ 26 آذرماه به
نمایش درآمد. کتاب های منتشر شده آن مرکز نیز در راهروی ورودی سالن
اجتماعات میراث فرهنگی، به نمایش گذاشته شد.
همچنین نمایشگاه کتاب های تاریخ عکاسی توسط چند ناشر در سالن مرکزی سازمان میراث فرهنگی در تاریخ 26 آذرماه همزمان با همایش روز عکس تاریخی برگزار شد.
نشست روز سه شنبه 26 آذرماه در سالن اجتماعات میراث فرهنگی در دو بخش بود.
بخش اول که با خوش آمدگویی معاون روابط عمومی میراث فرهنگی دکتر
عارف نیا شروع و با سخنان آقای دامن پاک جامی معاون پژوهشی مرکز اسناد و
دیپلماسی ادامه یافت و با سخنان مهندس بهشتی مشاور مدیر کل میراث فرهنگی در
رابطه با نقش عکس های تاریخ و لزوم توجه به آنها
پیش رفت و با حضور و سخنرانی صمیمانه و خوب احمد مسجد جامعی رئیس محترم
شورای شهر تهران، رو نمایی از کتاب تازه چاپ شده ی سیمای تهران دکتر سمسار و
اهدای لوح های تقدیر به پیشکسوتان تاریخ عکاسی ایران، دکتر سمسار، دکتر ستاری، سیدجواد هستی و ملک عراقی و نسرین ترابی پایان یافت.
پس از پذیرای و استراحت بخش دوم که نشست تخصصی تاریخ عکاسی
بود با حضور متخصصین و سخنرانی آقای فراستی مدیر اطلاع رسانی و سرپرست
امور اجرایی معاونت پژوهش موسسه تاریخ معاصر در ارتباط با آرشیو آن موسسه
شروع شد.
ایشان طی بیاناتی از ثبت ملی آن آرشیو و امکانات و شرایط ارتباط با
پژوهشگران و استقبال آن موسسه از طرح های پژوهشی گفت و از همه ی دست
اندرکاران خواست تا به هم اندیشی و پیشبرد مسایل مربوط به عکس های تاریخی بپردازند.
پس از ایشان مهندس لطفی رئیس انجمن ملی مجموعه داران و مشکلات مجموعه داری
سخنانی ایراد نمود و با گفتگوی بین متخصصین مراسم پایان یافت.
لازم به ذکر است که عکس های قدیمی انجمن مجموعه داران در ویترین هایی در راهروی ورودی به نمایش گذاشته شده بود و همچنین کارت پستال یادگاری به مناسبت این روز توسط انجمن مجموعه داران چاپ شده بود که میان مدعوین توزیع شد.
هفته ی عکس تاریخی ایران، امسال به همت و باهمیاری و کارگروه پژوهشی تاریخ عکاسی ایران (حسین چنعانی و مژگان طریقی و نسرین ترابی) برگزار شد.
برنامه ها طبق آن چه از ابتدا پیش بینی کرده بودیم پیش نرفت اما
انجام شد. یکی از مشکلات عمده ی ما نوع اطلاع رسانی بود که امیدواریم برای
برنامه های آتی حل شود.
کارگروه "پژوهش در تاریخ عکاسی ایران " با همه ی مشکلاتی که بود به همت همکاران خوب و تلاشگر در سازما ن ها و نهادهای مختلف از جمله موسسه تاریخ معاصر، موزه عکسخانه
شهر، مرکزآموزش و پژوهش وزارت امور خارجه، پژوهشکده مرکز اسناد ملی ایران،
انجمن مجموعه داران، سازمان کتابخانه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی،
معاونت روابط عمومی سازمان حفاظت از میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی،
مجله عکس، کاری عظیم را در شکلی کوچک ارائه دهد و صمیمانه بر این باور است که:
دبیرخانه دائمی عکس تاریخی در یکی از سازمان های ذیربط تشکیل شود و " روز عکس تاریخی ایران " به تقویم ملی راه یابد، شاید با برگزاری سالانه این روز، بهانه ای برای جمع شدن متخصصین و دست اندرکاران عکس
های تاریخ باشد، برای با هم نشستن، گفتگو و هم اندیشی، در ارتباط با تازه
ترین شیوه های کاری و ... همچنین، دستیابی به نظام ملی فهرست نویسی عکس های تاریخی و راهکارهای ارائه ی مستقیم و راحت منابع عکسی، به پژوهشگران و خواستاران این حوزه.
همچنین ارائه ی منابع علمی مورد نیاز در این زمینه و توجه ویژه به آرشیو های عکس تاریخی ایران در مراکز مختلف آرشیوی و در ادامه ی کارهای تحقیقاتی؛ رسیدن به اطلس تصویری تاریخی کشور، در 171 سال گذشته.
نسرین ترابی - دبیرعلمی همایش هفته ی عکس تاریخی - آذرماه 1392